Allan Starski

Jest jednym z najwybitniejszych polskich scenografów filmowych. Pochodzi z artystycznej rodziny – jego matka była tancerką, a ojciec znanym scenarzystą i autorem wielu popularnych piosenek.

Jako samodzielny scenograf zadebiutował w 1973 r., tworząc scenografię do filmu „Chłopcy” Ryszarda Bera. 

Przełomowym momentem w jego karierze stała się współpraca z Andrzejem Wajdą przy historycznym filmie „Smuga cienia”, realizowanym w koprodukcji polsko-angielskiej. Jej efektem była wspólna praca przy 14 filmach (przy 11 współpracował ze swoją żoną Wiesławą Starską, kostiumografką). Z Wajdą stworzył scenografie do tak kultowych filmów, jak „Człowiek z marmuru”, „Człowiek z żelaza”, „Panny z Wilka”, „Danton”.

Pracował z wieloma polskimi reżyserami, m.in. Januszem Zaorskim, Feliksem Falkiem, Krzysztofem Kieślowskim i Romanem Polańskim. Jest twórcą scenografii do filmów „Europa, Europa” i „Plac Waszyngtona” Agnieszki Holland. W 1987 r. otrzymał nominację do nagrody Emmy za scenografię do filmu „Ucieczka z Sobiboru” w reżyserii Jacka Golda.

Jednym z najwiekszych osiągnięć Starskiego była praca przy „Liście  Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga. To za tę produkcję zdobył Oscara za najlepszą scenografie, stając się jednym z nielicznych Polaków, którzy zdobyli tę prestiżową nagrodę.

Do tematu II wojny światowej Starski powrócił, projektując scenografię do „Pianisty”, za którą otrzymał kolejne wielkie wyróżnienia: Cezara, francuską nagrodę Akademii Sztuki i Techniki Filmowej, a także Orła, nagrodę Polskiej Akademii Filmowej. Orłem uhonorowano Starskiego również za filmy „Pan Tadeusz” Andrzeja Wajdy i „Pokłosie” Władysława Pasikowskiego.

Do znaczących nagród należą także Złota Żaba na Festiwalu Camerimage oraz nagroda za scenografię do filmu „Oliver Twist” Romana Polańskiego na Sannio Film Festval we Włoszech.

Współpracował z wieloma reżyserami światowymi, m.in. z Johnem Irvingiem, Peterem Webberem, Stijnem Coninxem, Fatihem Akinem. W środowisku filmowym Starski uchodzi za specjalistę w dziedzinie scenografii XIX-wiecznej oraz ilustrującej czasy II wojny światowej i Holokaustu.

Allan Starski jest również autorem wielu scenografii do sztuk scenicznych i telewizyjnych. Do najbardziej znanych należą: „Wujaszek Wania” w reżyserii Aleksandra Bardiniego, „Czarownice z Salem” w reżyserii Zygmunta Hubnera, „Rozmowy z katem” w reżyserii Andrzeja Wajdy (wystawiane przez Teatr Powszechny w Warszawie). Robił także scenografię sztuki „Wytwórnia piosenek” w reżyserii M. Wojtyszki o powstawaniu filmu „Zakazane piosenki” (reż. Leonard Buczkowski, scen. Ludwik Starski).

W ostatnich latach Allan Starski prowadzi międzynarodowe warsztaty i kursy mistrzowskie dotyczące scenografii filmowej. Jest autorem książki „Scenografia”, cenionej wśród adeptów zawodów filmowych.

Laureat Platynowych Lwów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za całokształt twórczości (2023 r.) i Polskich Orłów za osiągnięcia życia (2025 r.).

Członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, od 2007 r. członek jego Zarządu Głównego. Członek Polskiej Akademii Filmowej, Europejskiej Akademii Filmowej (EFA) i Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej (AMPAS).

Uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i działalności artystycznej”.

Fot. Dawid Żuchowicz, Agencja Wyborcza.pl